เรียบเรียงโดย
งานสื่อสารและขับเคลื่อนความรู้ ฝ่ายเผยแพร่เทคโนโลยีวัสดุ

สวัสดี “1 ตุลาคม” วันผู้สูงอายุสากล

เมื่ออายุมากขึ้น สภาพร่างกายและการทำงานของอวัยวะต่างๆ ย่อมเสื่อมถอย ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตและอาจเกิดความเจ็บป่วยตามมา เรื่องหนึ่งที่น่ากังวลคือ การที่ผู้สูงอายุมีภาวะกลืนลำบาก อาการนี้อาจเกิดจากความเสื่อมถอยของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการกลืน หรือความผิดปกติของระบบประสาท ภาวะกลืนลำบากยังอาจมีภาวะแทรกซ้อนได้หลายอย่าง เช่น ทุพโภชนาการ ปอดติดเชื้อ และปอดอักเสบเนื่องจากสำลักอาหาร

วิธีหนึ่งที่ช่วยลดการสำลักได้คือ การใช้สารเพิ่มความข้นหนืด (thickener) ผสมในอาหารและเครื่องดื่ม เมื่ออาหารหรือน้ำหนืดขึ้นก็จะไหลเข้าสู่หลอดอาหารอย่างช้าๆ ในลักษณะเป็นก้อน ไม่แตกกระเซ็นเข้าสู่หลอดลม

สารเพิ่มความข้นหนืดแบ่งเป็น 2 ประเภทตามองค์ประกอบ ได้แก่ แป้งดัดแปร (modified starch) และกัม (gum) ซึ่งเป็นพอลิแซ็กคาไรด์ที่สกัดจากพืช เช่น กัวร์กัม (guar gum) หรือจากจุลินทรีย์ เช่น แซนแทนกัม (xanthan gum)

สารเพิ่มความข้นหนืดจากกัมมีคุณภาพดีกว่าแป้งดัดแปร โดยเฉพาะเรื่องการปลดปล่อยน้ำตาลกลูโคสหลังการย่อย จึงเหมาะกับผู้ที่ต้องควบคุมน้ำตาลหรือน้ำหนัก อย่างไรก็ตาม สารเพิ่มความข้นหนืดประเภทนี้มักมีราคาสูงเพราะต้องนำเข้าจากต่างประเทศ ส่งผลให้ผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยไม่สามารถเข้าถึงได้

ทีมวิจัยวัสดุศาสตร์อาหาร กลุ่มวิจัยเทคโนโลยีโพลิเมอร์ขั้นสูง ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สวทช. พัฒนาสารเพิ่มความข้นหนืดจากเมือกเมล็ดแมงลักด้วยเทคนิคที่ไม่ซับซ้อน โดยมีจุดประสงค์หลักคือ การทำให้ผู้ประกอบการไทยผลิตสารเพิ่มความข้นหนืดได้เองจากวัตถุดิบในประเทศ ซึ่งจะส่งผลให้ราคาถูกลงและเข้าถึงผู้บริโภคในวงกว้าง

ในระยะแรก ทีมวิจัยได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ในรูปของน้ำพร้อมดื่มภายใต้ชื่อ M-Thick ผลิตภัณฑ์นี้มีความหนืด 3 ระดับ ตามมาตรฐานของ IDDSI ของเครื่องดื่มสำหรับผู้มีภาวะกลืนลำบาก ได้แก่ หนืดเล็กน้อย (ระดับ 1) หนืดน้อย (ระดับ 2) และหนืดปานกลาง (ระดับ 3)

นอกจากคุณสมบัติความหนืดที่เทียบเท่ากับสารเพิ่มความข้นหนืดที่นำเข้าจากต่างประเทศแล้ว M-Thick ยังมีสมบัติการดึงยืดที่ดี ลดความเสี่ยงจากการแตกกระเซ็นของอาหารเข้าสู่หลอดลม ส่งผลให้กลืนได้อย่างปลอดภัย ไม่สำลัก

จุดเด่นของ M-Thick คือ ผู้สูงอายุดื่มแทนน้ำได้ โดยให้ความรู้สึกเหมือนการดื่มน้ำทั่วไป แต่ปลอดภัยมากกว่า หากผสมในนม เครื่องดื่มอุ่นร้อน หรือน้ำผลไม้ที่มีความเป็นกรด ความหนืดก็ยังคงเดิม

นอกจากช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตให้แก่ผู้สูงอายุแล้ว ผลงานวิจัยนี้ยังช่วยสนับสนุนเกษตรกรผู้ปลูกแมงลักและเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการไทยขยายพอร์ตธุรกิจ โดยสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ตอบโจทย์สังคมสูงวัยอย่างเป็นรูปธรรม

ปัจจุบัน ผลงานวิจัย M-Thick อยู่ในขั้นทดลองทางคลินิก และกำลังหาผู้ประกอบการที่สนใจเพื่อขยายขนาดการผลิต

ติดต่อสอบถามข้อมูล
คุณชนิต วานิกานุกูล งานประสานธุรกิจและอุตสาหกรรม ฝ่ายพัฒนาธุรกิจ
โทรศัพท์ 0 2564 6500 ต่อ 4788
อีเมล: chanitw@mtec.or.th