วันที่ 19 พฤศจิกายน 2568
ณ โรงแรมอีสติน แกรนด์ พญาไท กรุงเทพฯ
ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ร่วมกับ กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) จัดสัมมนา “เทคโนโลยีการผลิตซีโอไลต์ ZSM-5 จากหินพอตเทอรีสำหรับสารเร่งปฏิกิริยาในอุตสาหกรรมปิโตรเคมี และการพัฒนาโดโลไมต์เป็นวัสดุก่อสร้างคาร์บอนต่ำ” เพื่อเผยแพร่ผลการดำเนินงานภายใต้โครงการส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตวัตถุดิบคุณภาพสูงจากทรัพยากรแร่ในประเทศ และสนับสนุนการยกระดับอุตสาหกรรมตามยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี โดยมีผู้ประกอบการ นักวิจัย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมอย่างคับคั่งกว่า 230 คน เพื่อรับฟังความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยที่พัฒนาขึ้นจากแหล่งแร่ไทย
ดร.กิตติพันธุ์ บางยี่ขัน ผู้อำนวยการกองนวัตกรรมวัตถุดิบและอุตสาหกรรมต่อเนื่อง กพร. กล่าวย้ำถึงบทบาทสำคัญในการสร้างความมั่นคงด้านวัตถุดิบและยกระดับศักยภาพอุตสาหกรรมไทย ผ่านการพัฒนาเทคโนโลยีจากทรัพยากรแร่ในประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ และการประสบผลสำเร็จในการพัฒนาเทคโนโลยีสังเคราะห์ซีโอไลต์ ZSM-5 จากหินพอตเทอรี ทำให้วัตถุดิบราคาหลักร้อยสามารถเพิ่มมูลค่าสู่ระดับหลายล้านบาท ลดการนำเข้าได้กว่า 36 ล้านบาทต่อปี ขณะเดียวกันยังพัฒนาเทคโนโลยีแปรรูปแร่โดโลไมต์เพื่อผลิตวัสดุก่อสร้างคาร์บอนต่ำ ช่วยลดการปล่อยคาร์บอน 30–50% และลดการนำเข้าซีเมนต์กว่า 15.8 ล้านบาทต่อปี รวมสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจกว่า 80 ล้านบาทต่อปี และเพิ่มการใช้แร่ในประเทศกว่า 6,000 ตันต่อปี โดยการจัดงานครั้งนี้ มีเป้าหมายเพื่อผลักดันผู้ประกอบการไทยให้สามารถนำเทคโนโลยีด้านการผลิตวัตถุดิบคุณภาพสูงไปต่อยอดเชิงพาณิชย์ เสริมความมั่นคงวัตถุดิบและขีดความสามารถการแข่งขันของอุตสาหกรรมไทยในระยะยาว
ด้าน รองศาสตราจารย์ ดร.เติมศักดิ์ ศรีคิรินทร์ ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (MTEC) กล่าวถึงบทบาทความรับผิดชอบของ MTEC สวทช. ซึ่งมีภารกิจหลักในการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีด้านโลหะและวัสดุ เพื่อสร้างนวัตกรรม ถ่ายทอดเทคโนโลยี และให้คำปรึกษาแก่ภาคอุตสาหกรรมและบริการ นอกจากนี้ MTEC ยังทำหน้าที่เป็นหน่วยงานวิชาการที่สนับสนุนทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยมุ่งเน้นการนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อสร้างคุณค่าให้กับภาคเอกชนชนและหน่วยงานต่างๆ ของประเทศ
นางสาวอารยา ไสลเพชร รองอธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ ย้ำความสำคัญของการสร้างความมั่นคงทางวัตถุดิบสำหรับภาคอุตสาหกรรมไทย ด้วยการส่งเสริมให้ผู้ผลิตวัตถุดิบในประเทศพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมของตนเอง เพื่อลดการนำเข้าวัตถุดิบคุณภาพสูงจากต่างประเทศ และยกระดับบทบาทของไทยจากผู้รับเทคโนโลยีสู่ผู้พัฒนาเทคโนโลยีการผลิต กพร.มุ่งเน้นการบริหารจัดการทั้งวัตถุดิบจากแหล่งธรรมชาติและวัตถุดิบทุติยภูมิจากการรีไซเคิล พร้อมส่งเสริมแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) เพื่อเพิ่มมูลค่าใช้ประโยชน์ของทรัพยากร ลดคาร์บอน และสร้างความยั่งยืนให้กับประเทศอย่างต่อเนื่อง
ภายในงานสัมมนาได้มีการนำเสนอผลงานวิจัยสำคัญจากนักวิจัยเอ็มเทค สวทช. ซึ่งสะท้อนความก้าวหน้าของการพัฒนาเทคโนโลยีวัตถุดิบคุณภาพสูงจากแหล่งแร่ในประเทศอย่างเป็นระบบ โดยเริ่มจากการสรุปผลการดำเนินโครงการโดย ดร.ดวงเดือน อาจองค์ หัวหน้าทีมที่ปรึกษา ได้ถ่ายทอดภาพรวมของแนวทางวิจัยที่ผ่านมา พร้อมระบุทิศทางการต่อยอดเทคโนโลยีในอนาคตที่จะช่วยผลักดันให้ประเทศไทยสามารถพัฒนาและผลิตวัตถุดิบขั้นสูงได้ด้วยตนเองอย่างยั่งยืน
ต่อเนื่องด้วยการนำเสนอโดย ดร.ปัญจลักษณ์ สิรินวรานนท์ อธิบายถึงเทคโนโลยีการผลิตวัตถุดิบคุณภาพสูงจากหินพอตเทอรีและแร่โดโลไมต์ โดยชี้ให้เห็นศักยภาพของทรัพยากรแร่ในประเทศในการยกระดับเป็นวัตถุดิบสำหรับอุตสาหกรรมที่ต้องการผลิตภัณฑ์คุณสมบัติขั้นสูง ทั้งด้านความบริสุทธิ์และสมบัติเฉพาะทาง
จากนั้น ดร.ศุภวรรณ วิชพันธุ์ ได้นำเสนอผลงานวิจัยการผลิต Zeolite Na-ZSM-5 จากแหล่งแร่หินพอตเทอรีในประเทศ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่ออุตสาหกรรมปิโตรเคมีในฐานะสารเร่งปฏิกิริยา (Catalyst) โดยงานวิจัยดังกล่าวได้พิสูจน์ให้เห็นความเป็นไปได้ที่ประเทศไทยจะสามารถพึ่งพาตนเองในการผลิตวัตถุดิบชนิดนี้ ลดการนำเข้า และเพิ่มขีดความสามารถของอุตสาหกรรม downstream
ความก้าวหน้าด้านวัสดุก่อสร้างถูกนำเสนอโดย ดร.พิทักษ์ เหล่ารัตนกุล ซึ่งมุ่งเน้นการพัฒนาแร่โดโลไมต์เพื่อใช้ผลิตวัสดุก่อสร้างคาร์บอนต่ำ สอดคล้องกับแนวโน้มอุตสาหกรรมก่อสร้างที่ให้ความสำคัญต่อการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการเปลี่ยนผ่านสู่โครงสร้างพื้นฐานที่ยั่งยืนยิ่งขึ้น
ปิดท้ายด้วยการประเมินศักยภาพเชิงพาณิชย์ของผลงานวิจัย โดย คุณชลาลัย ซัตตั้น ที่ได้วิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการนำผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ทั้ง ZSM-5 และ Green Mortar เข้าสู่กระบวนการผลิตและสู่ตลาดจริง โดยชี้ให้เห็นโอกาสทางธุรกิจที่สามารถเกิดขึ้นได้จากการพัฒนาวัตถุดิบจากแหล่งแร่ในประเทศ และช่องทางต่อยอดเพื่อผลักดันสู่การใช้งานในภาคอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ ภายในงานยังมีการจัดแสดงผลิตภัณฑ์ต้นแบบที่ได้จากงานวิจัย อาทิ ซีโอไลต์ ZSM-5 วัสดุก่อสร้างคาร์บอนต่ำ และตัวอย่างวัตถุดิบคุณภาพสูงจากแหล่งแร่ไทย เพื่อให้ผู้ประกอบการและภาคอุตสาหกรรมสามารถเห็นศักยภาพในการนำไปใช้จริง
การสัมมนาครั้งนี้สะท้อนความสำเร็จของความร่วมมือระหว่างเอ็มเทค สวทช. และ กพร. ในการพัฒนาเทคโนโลยีต้นน้ำจากทรัพยากรในประเทศ ช่วยลดการพึ่งพาการนำเข้าวัตถุดิบคุณภาพสูง เสริมสร้างความมั่นคงด้านอุตสาหกรรม และผลักดันประเทศไทยสู่การผลิตวัสดุขั้นสูงที่สามารถแข่งขันได้ในระดับสากล
