มาตรการปรับคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดน เป็นมาตรการที่สหภาพยุโรป (EU) กำหนดขึ้นเพื่อมุ่งสร้างการเติบโตทางเศรษฐกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมแก่ประเทศคู่ค้านอกสหภาพยุโรปผ่านการใช้มาตรการด้านคาร์บอน ซึ่งจะเรียกเก็บค่าธรรมเนียมจากผู้นำเข้าสินค้าประเภทที่มีการปล่อยคาร์บอนในกระบวนการผลิตสูง ปัจจุบัน CBAM นำร่องมาตรการปรับคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดนจากสินค้าประเภทที่มีการปล่อยคาร์บอนในกระบวนการผลิตสูงแล้วใน 6 ประเภทสินค้า ได้แก่ ซีเมนต์ พลังงานไฟฟ้า ปุ๋ย ไฮโดรเจน เหล็กและเหล็กกล้า และอะลูมิเนียม
วันที่ 15 พฤษภาคม 2567
ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทค บางนา จ.สมุทรปราการ
ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (MTEC) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดย ดร.นงนุช พูลสวัสดิ์ ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัย และ ดร.จิตติ มังคละศิริ หัวหน้าทีมวิจัยพัฒนาฐานข้อมูลตลอดวัฏจักรชีวิตและการประยุกต์เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนและการค้า (LIDAST) สถาบันเทคโนโลยีและสารสนเทศเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (TIIS) ร่วมเสวนาพิเศษ หัวข้อ ทางรอดจากมาตรการ CBAM ด้วย BCG Implementation ให้แก่ภาคอุตสาหกรรมผู้ประกอบการไทยในการสัมมนา BCG Model เพื่อทางรอดอุตสาหกรรมไทยจากมาตรการภาษีคาร์บอน ซึ่งจัดโดยอุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย (TSP) สวทช. ร่วมกับ CONNEX ศูนย์เชื่อมโยงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีสู่ภาคธุรกิจกรมศุลกากร องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) ธนาคารเพื่อการส่งออกและนําเข้าแห่งประเทศไทย (ธสน.) และ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) ภายในงานแสดงสินค้า Intermach 2024
ผู้เชี่ยวชาญแนะนำผู้ประกอบการร่วมมือกันก้าวผ่านมาตรการ CBAM ได้ด้วย BCG Implementation ตามแนวทาง 6 หลักปฏิบัติสู่เป้าหมาย Net Zero คือการจัดทำข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของธุรกิจ การพัฒนา ปรับปรุง และเพิ่มประสิทธิภาพโรงงานหรือบริษัท ปรับโครงสร้างพลังงาน เพิ่มสัดส่วนพลังงานทดแทน บริหารกระบวนการผลิตให้ลดการปล่อยคาร์บอน และออกแบบผลิตภัณฑ์ ให้นำกลับมาใช้ใหม่ได้ (circular design) เพิ่มสัดส่วนการหมุนเวียนวัสดุ ใช้เทคโนโลยีกักเก็บและใช้ประโยชน์คาร์บอน (CCUS) และใช้การกักเก็บคาร์บอนด้วยวิถีธรรมชาติ (nature based solution)
สวทช. โดยสถาบันเทคโนโลยีและสารสนเทศเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (TIIS) ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) พร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนข้อมูลองค์ความรู้ให้ผู้ประกอบการไทยเพื่อให้ก้าวผ่านมาตรการ CBAM ได้อย่างราบรื่นด้วยความพร้อมและความเชี่ยวชาญของทีมวิจัย ซึ่งที่ผ่านมาได้มีการดำเนินงานดังนี้
• จัดทำฐานข้อมูลวัฏจักรชีวิตเพื่อใช้ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมของสินค้าขั้นพื้นฐานและพลังงานของประเทศไทยมากว่า 15 ปี ทำให้พร้อมนำฐานข้อมูลสนับสนุนแต่ละภาคส่วนก้าวผ่าน CBAM ทั้งด้านการประเมินคาร์บอนของกระบวนการผลิตและการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อใช้วางแผนลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
• ในปี พ.ศ. 2566 TIIS ดำเนินการจัดทำฐานข้อมูลสิ่งแวดล้อมให้แก่กลุ่มอุตสาหกรรมอะลูมิเนียม เพื่อใช้ในการจัดทำรายงาน CBAM รวมถึงเป็นฐานข้อมูลกลางของประเทศ
• ปัจจุบัน TIIS กำลังขยายการสนับสนุนไปยังกลุ่มอุตสาหกรรมเหล็ก เช่นเดียวกับที่เคยดำเนินการกับกลุ่มอุตสาหกรรมอะลูมิเนียม เพื่อช่วยเตรียมความพร้อมในช่วงเปลี่ยนผ่านก่อนการบังคับใช้มาตรการ CBAM อย่างเต็มรูปแบบ