สรุปสาระจากงานสัมมนา📌 “Open Innovation for EV Battle: ชิ้นส่วนยานยนต์ไทยต้องรอด” อุตสาหกรรมยานยนต์ไทยกำลังเผชิญการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญสู่ยานยนต์ไฟฟ้า งานสัมมนา “Open Innovation for EV Battle: ชิ้นส่วนยานยนต์ไทยต้องรอด” ได้รวบรวมผู้มีส่วนได้ส่วนเสียสำคัญจากทุกภาคส่วน ทั้งผู้ประกอบการ หน่วยงานภาครัฐ สมาคมต่างๆ และสถาบันการเงิน เพื่อร่วมกันวิเคราะห์ความท้าทายและแสวงหาแนวทางการปรับตัวสำหรับอุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ไทยในยุคใหม่
5 มุมมองสำคัญจากงานสัมมนา 
1. วิกฤตการเปลี่ยนผ่าน: ความท้าทายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้
อุตสาหกรรมยานยนต์โลกกำลังเผชิญการเปลี่ยนผ่านที่รวดเร็วและรุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ ยานยนต์ไฟฟ้าไม่ใช่ทางเลือกอีกต่อไป แต่เป็นกระแสหลักที่กำหนดอนาคตอุตสาหกรรม
ความท้าทายหลักที่ผู้ประกอบการไทยเผชิญ
• ช่องว่างทักษะด้านอิเล็กทรอนิกส์ ถึงแม้จะเชี่ยวชาญด้านกลไก เช่น ตัวถัง ระบบส่งกำลัง การขึ้นรูป แต่ยังขาด Power Electronic ที่เป็นหัวใจสำคัญของ EV
• การเข้าถึงซัปพลายเชน EV ที่จำกัด มีบริษัทไทยที่เข้าร่วมน้อยกว่า 10 แห่ง และยังไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
• การแข่งขันกับผู้เล่นจีน ที่มีความได้เปรียบด้าน Economy of Scale เทคโนโลยี และการสนับสนุนจากรัฐ
• ความเร่งด่วนในการตอบสนอง OEM ต้องการความรวดเร็วในการผลิตภายใน 2-4 เดือน
2. การปรับตัวเชิงกลยุทธ์: จาก “รับคำสั่ง” สู่ “ร่วมสร้าง”
แม้เผชิญวิกฤต แต่ยังมีโอกาสซ่อนอยู่เสมอสำหรับผู้ที่พร้อมปรับตัว การเปลี่ยน Mindset จึงเป็นกุญแจสำคัญ
แนวทางการปรับตัวสู่ความสำเร็จ
• เปลี่ยนจาก Make to Order เป็น Make to Design ปรับบทบาทจากผู้รับคำสั่งเป็นผู้ร่วมพัฒนาและสร้างสรรค์
• สร้าง Electronic Skill เชื่อมโยงกับความเชี่ยวชาญด้าน Mechanical ที่มีอยู่เดิม
• มองหา Blue Ocean ขยายไปสู่อุตสาหกรรมอื่น เช่น ระบบราง เครื่องมือแพทย์ เครื่องจักรการเกษตร
• ผลักดัน Digital & Green Transformation นำ ERP, Robotic Automation, AI มาเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุน
3. กรณีศึกษาความสำเร็จ: แบบอย่างการปรับตัวที่ประสบผลสำเร็จ
การเรียนรู้จากผู้ที่ผ่านการเปลี่ยนผ่านมาแล้วอย่างสำเร็จเป็นแรงบันดาลใจสำคัญ
ตัวอย่างการปรับตัวที่โดดเด่น
• บริษัท ซี แอล พี เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด เปลี่ยนผ่านจากการผลิตชิ้นส่วนยานยนต์อะลูมิเนียมไดคาสติ้งและเบรก ไปสู่การเป็นเจ้าของแบรนด์เครื่องจักรการเกษตรหลังการเก็บเกี่ยว พร้อมการนำ Smart Technology และ IoT มาใช
• บริษัท ไทยนามพลาสติกส์ จำกัด (มหาชน) ปรับจากซัปพลายเชน OEM รถยนต์ญี่ปุ่น เข้าสู่ซัปพลายเชน EV จีน ด้วยการพัฒนานวัตกรรมเบาะที่สะท้อนความร้อนและมีระบบระบายอากาศ
“ความสำเร็จเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า ผู้ประกอบการไทยสามารถใช้ความเชี่ยวชาญเดิมเป็นฐานในการพัฒนาไปสู่เทคโนโลยีใหม่ได้”
4. ระบบนิเวศการสนับสนุน: พลังประสานจากภาครัฐ
ภาครัฐหลายหน่วยงานร่วมกันสร้างแพลตฟอร์ม Open Innovation เพื่อเสริมพลังผู้ประกอบการไทยให้ “รอดและเติบโต” ไปด้วยกัน
กลไกสนับสนุนหลัก
• ศูนย์ความเป็นเลิศด้านยานยนต์ไฟฟ้าประเทศไทย (TECE) สวทช. เชื่อมโยงผู้ประกอบการเข้ากับองค์ความรู้ เทคโนโลยี นวัตกรรม และแหล่งทุน
• หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) สนับสนุนทุนวิจัย TRL 4-8 มุ่งเน้นความร่วมมือกับเอกชนและการนำไปใช้เชิงพาณิชย์
• สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA) มีกลไกสนับสนุนหลากหลาย ตั้งแต่ทุนให้เปล่า การทดสอบตลาด ไปจนถึงสินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ รองรับสูงสุด 75% ของโครงการ
• สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ให้สิทธิประโยชน์ด้านการลงทุน ยกเว้นภาษี 3-8 ปี พร้อมมาตรการพิเศษสำหรับ SMEs รวมถึงส่งเสริม Local Content 17 รายการชิ้นส่วนสำคัญ
• โปรแกรมสนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม (ITAP) สวทช. ทำหน้าที่ Innovation Intermediary เชื่อมโยงผู้ประกอบการกับผู้เชี่ยวชาญ ขับเคลื่อนการแก้ปัญหาและพัฒนานวัตกรรม
5. โครงสร้างพื้นฐานและการพัฒนาบุคลากร: รากฐานแห่งการเปลี่ยนผ่าน การยกระดับศักยภาพบุคลากรควบคู่กับการพัฒนาเทคโนโลยี เป็นหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนผ่านสู่อนาคตอุตสาหกรรม
การพัฒนาที่จำเป็น
• ยกระดับทักษะบุคลากร เน้นด้านอิเล็กทรอนิกส์และซอฟต์แวร์ เพื่อบูรณาการเข้ากับระบบกลไกเดิม โดยมีความร่วมมือจากกระทรวง อว. และภาคีเครือข่าย ในการจัดทำหลักสูตรที่ตรงต่อความต้องการ
• โครงสร้างพื้นฐานวิจัยและพัฒนา สวทช. พร้อมสนับสนุนบุคลากรผู้เชี่ยวชาญและเครื่องมือทดสอบขั้นสูง เช่น ระบบ Hardware-in-the-Loop (HIL) สำหรับการทดสอบและพัฒนา Battery Management System
• มาตรฐานและการรับรอง กลไกสำคัญในการยกระดับความน่าเชื่อถือและสร้างความสามารถในการแข่งขันในเวทีนานาชาติ
• ความร่วมมือวิชาการและอุตสาหกรรม เชื่อมโยงองค์ความรู้จากมหาวิทยาลัยกับความต้องการจริงของภาคเอกชน เพื่อผลักดันการใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์
ข้อสรุปการเปลี่ยนผ่านสู่ยุค EV ต้องอาศัยความร่วมมือแบบองค์รวมจากทุกภาคส่วน การปรับตัวอย่างรวดเร็ว และการใช้ประโยชน์จากจุดแข็งเดิมในการสร้างขีดความสามารถใหม่ เพื่อเปลี่ยนวิกฤตเป็นโอกาสและสร้างความยั่งยืนให้อุตสาหกรรมยานยนต์ไทยงานสัมมนานี้แสดงให้เห็นถึงความตื่นตัวและความมุ่งมั่นของทุกภาคส่วนในการผลักดันอุตสาหกรรมยานยนต์ไทยให้ผ่านพ้นวิกฤตและเติบโตอย่างยั่งยืน