หลักสูตรอบรม การวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักโลหะภาคปฏิบัติ (วันที่ 15-16 ธันวาคม 2568)

หลักสูตรอบรมเชิงปฏิบัติการ
การวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักโลหะภาคปฏิบัติ
(Practical Fractography of Metals)

จัดโดย
ทีมวิจัยการวิเคราะห์ความเสียหายและวิศวกรรมการเชื่อถือ 
ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ 
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
 

วันที่ 15 – 16 ธันวาคม 2568 เวลา 9.00-17.00 น.
ห้อง M120 อาคารเอ็มเทค อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย จ.ปทุมธานี

หลักการและเหตุผล
        ในโลกของวิศวกรรมเครื่องกล โครงสร้าง และวัสดุศาสตร์ ความเสียหายและการแตกหักของชิ้นส่วนเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อความปลอดภัย ประสิทธิภาพ และต้นทุนอย่างมหาศาล เมื่ออุปกรณ์หรือโครงสร้างต้องเผชิญกับแรงทางกล ซ้ำๆ หรือรุนแรง จนนำไปสู่การแตกหักเสียหาย การเข้าใจถึงสาเหตุราก (Root Cause) ของปัญหานั้นคือหัวใจสำคัญของการป้องกันและพัฒนา
        การศึกษาผิวหน้าแตกหัก (Fractography) จึงเป็นศาสตร์ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งยวดในการวิเคราะห์ความเสียหาย (Failure Analysis) เพราะผิวหน้าแตกหักที่เกิดขึ้นนั้นเปรียบเสมือนบันทึกหลักฐาน ที่ละเอียดอ่อนของกระบวนการเสียหายโดยมากกว่า 80-90% ของความเสียหายจากแรงทางกลที่เกิดขึ้นกับเครื่องจักรกลและโครงสร้างต่างๆ นั้นมีสาเหตุมาจากการล้า (Fatigue Failure) ข้อมูลบนผิวหน้าแตกหักจึงสามารถบ่งบอกถึง:
   • จุดเริ่มต้น ของรอยแตก
   • ทิศทางการขยายตัว ของรอยแตก
   • ระยะเวลา รอยแตกขยายตัว
   • ลักษณะและทิศทางของแรง ที่กระทำต่อชิ้นงานขณะเกิดความเสียหาย
        การทำความเข้าใจและตีความหลักฐานเหล่านี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการแตกหักจากการล้า (Fatigue Fractures) จึงเป็นทักษะที่นักวิเคราะห์ความเสียหายและวิศวกรทุกคนต้องมี เพื่อป้องกันไม่ให้ความเสียหายในรูปแบบเดิม ๆ เกิดขึ้นซ้ำอีก
        เป้าหมายของหลักสูตร: จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติจริง
        คำถามสำคัญที่นักวิเคราะห์ความเสียหายต้องตอบให้ได้คือ: “เราจะระบุจุดเริ่มต้นของรอยแตกได้อย่างแม่นยำได้อย่างไร และจะขยายผลเพื่อค้นหาปัญหาทางวัสดุได้อย่างไร?”
        หลักสูตรการอบรมนี้ได้ถูกออกแบบมาเพื่อมอบคำตอบเชิงปฏิบัติที่ชัดเจน โดยมุ่งเน้นการสร้างความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักผ่านการผสมผสานระหว่างการบรรยายเชิงทฤษฎี และ ประสบการณ์ตรง ที่ทีมงานผู้เชี่ยวชาญได้สั่งสมมามากกว่า 25 ปี
        ผู้เข้าร่วมจะได้เรียนรู้และฝึกฝน:
   1.การตรวจสอบระดับมหภาคและจุลภาค (Macro and Micro-level Examination):
      o การตรวจด้วยสายตาและกล้องจุลทรรศน์สเตอริโอ (Stereo Microscope): เพื่อยืนยันรูปแบบการแตกหัก (Fracture Modes)
      o การใช้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด (SEM): เพื่อยืนยันกลไกการแตกหัก (Fracture Mechanism) ด้วยความละเอียดในระดับนาโนเมตร
   2.การประยุกต์ใช้ความรู้ในภาคปฏิบัติ: มีการแสดงและสาธิตเครื่องมือจริงจากบริษัทเอกชนชั้นนำ เพื่อให้ผู้เข้าร่วมสามารถนำความรู้และเทคนิคที่ได้รับไปประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์ความเสียหายในสถานการณ์จริงได้อย่างทันที
 
        หลักสูตรนี้จึงเป็นโอกาสสำคัญในการพัฒนาทักษะการวิเคราะห์ความเสียหายของคุณให้ก้าวหน้าไปอีกขั้น ด้วยการเจาะลึกศาสตร์แห่ง Fractography ที่พร้อมถ่ายทอดจากผู้มีประสบการณ์ตรงสู่การปฏิบัติจริง!
 
วัตถุประสงค์
        การจัดสัมมนา “การวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหัก (Fractography)” ในครั้งนี้ มีเป้าหมายสำคัญเพื่อพัฒนาผู้เข้าร่วมให้มีความรู้และทักษะที่จำเป็นในการวิเคราะห์ความเสียหายของชิ้นส่วนวิศวกรรมอย่างเป็นระบบ โดยมุ่งเน้นให้ผู้เข้าร่วมสามารถ:
   1.สร้างความเข้าใจพื้นฐาน (Knowledge Foundation): มีความรู้เชิงลึกเกี่ยวกับกลไกและความเสียหายของการแตกหักในวัสดุโลหะ
   2.ระบุความสัมพันธ์ (Causal Relationship): ทราบถึงความสัมพันธ์ที่สำคัญระหว่าง สาเหตุ และ ผลกระทบที่นำไปสู่การแตกหัก
   3.เชื่อมโยงลักษณะและสาเหตุ (Interpretation Skill): เข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงความสัมพันธ์ระหว่าง ลักษณะที่ปรากฏบนผิวหน้าแตกหัก กับสาเหตุที่แท้จริงของการเสียหาย
   4.ยึดตามหลักปฏิบัติสากล (Standard Practice): ทราบแนวทางการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักตามหลักปฏิบัติที่เป็นสากลและเป็นที่ยอมรับในวงการวิศวกรรม
   5.จำแนกรูปแบบการแตกหัก (Fracture Mode Identification): สามารถแยกแยะและจำแนกรูปแบบผิวหน้าแตกหักต่างๆ จากลักษณะทางกายภาพที่ปรากฏ
   6.ระบุจุดเริ่มต้นและขยายผล (Root Cause Analysis): สามารถค้นหาจุดเริ่มต้นของรอยแตก และนำไปสู่การวิเคราะห์ขยายผลเชิงลึก เพื่อหามาตรการป้องกัน
   7.ถ่ายทอดความรู้ (Knowledge Transfer): สามารถนำเสนอและถ่ายทอดความรู้ และผลการวิเคราะห์ที่ได้รับให้กับทีมงานหรือผู้ที่เกี่ยวข้องได้อย่างมีประสิทธิภาพ
 
รูปแบบกิจกรรม (Activity Format)
   • การอบรมภาคทฤษฎีเชิงประยุกต์: เน้นการบรรยายที่ผสมผสานหลักการทางทฤษฎีเข้ากับกรณีศึกษาและตัวอย่างจริงที่ทีมงานผู้เชี่ยวชาญเคยประสบมา เพื่อให้สามารถนำไปปรับใช้ในการทำงานได้ทันที
   • การสาธิตเครื่องมือปฏิบัติการ: มีการประยุกต์ใช้เทคนิค Visual Inspection, แว่นขยาย กล้องสเตอริโอ รวมทั้ง SEM 
 
คุณสมบัติของผู้สมัครเข้ารับการอบรม (Target Audience)
        หลักสูตรนี้เหมาะสำหรับบุคลากรและผู้สนใจที่ต้องการพัฒนาทักษะเฉพาะทางด้านการวิเคราะห์ความเสียหาย:
   • วิศวกรและนักวิจัย: ผู้ที่มีความรู้พื้นฐานด้านวิศวกรรมวัสดุ, วิศวกรรมเครื่องกล, วิศวกรรมโลหการ, หรือสาขาที่เกี่ยวข้อง
   • บุคลากรในอุตสาหกรรม: ผู้ที่ปฏิบัติงานในแผนกซ่อมบำรุง, ควบคุมคุณภาพ, วิจัยและพัฒนา, หรือมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์ความเสียหาย (Failure Analysis) ในอุตสาหกรรมต่างๆ
   • ผู้สนใจทั่วไป: ผู้ที่ต้องการยกระดับความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับความทนทานและการแตกหักของวัสดุ
 
วิทยากร 
   1. ดร.เอกรัตน์ ไวยนิตย์; Dr.–Ing. (Materials Engineering)
   2. อ.สยาม แก้วคำไสย์; M. Eng (Metallurgical Engineering)
   3. อ.โฆษิต วงค์ปิ่นแก้ว; M. Eng (Metallurgical Engineering)
   4. อ.นิรุช บุญชู; M. Eng. (Metallurgical Engineering)
   5. อ.วิษณุพงษ์ คนแรง; B. Eng (Materials Engineering and Production Technology) 
   6. อ.วราพงศ์ ถองกระโทก; B. Eng (Materials & Metallurgical Engineering)
   7. อ.ดวงรดา ยุทธกำธร; M. Sci. (Materials Science)
 
กำหนดการ
วันจันทร์ที่ 15 ธันวาคม 2568
08:00 น. – 08:45 น. ลงทะเบียน
08:45 น. – 09:00 น. พิธีเปิดการสัมมนา โดย ดร.เอกรัตน์ ไวยนิตย์
09:00 น. – 10:30 น. กลศาสตร์การแตกหัก (Fracture Mechanics) 
                                     (ดร.เอกรัตน์ ไวยนิตย์)
10:30 น. – 10:40 น. พักรับประทานอาหารว่าง
10:40 น. – 12:00 น.  ขั้นตอนการตรวจสอบผิวหน้าแตกหัก 
                                    รูปแบบและกลไกการแตกหัก (Fracture Modes and Mechanisms)
                                     (อ.วิษณุพงษ์ คนแรง)
12:00 น. – 13:00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน
13:00 น. – 14:30 น. การระบุจุดเริ่มต้นรอยแตก (Fracture Origin Identification)
                                   – การระบุจุดเริ่มรอยแตกทางมหภาคด้วย Chevron, Radial, River, และ Beach marks 
                                   – จุดเริ่มรอยแตกทางจุลภาค (Microscale Crack-initiation Sites)
                                   – การตรวจสอบเชิงลึกบริเวณจุดเริ่มรอยแตก
                                    (อ.สยาม แก้วคำไสย์)
14:45 น. – 15:00 น. พักรับประทานอาหารว่าง
15:00 น. – 16:30 น. ภาคปฏิบัติ: การวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักรูปแบบต่างๆ แบ่งเป็น 5 กลุ่ม กลุ่มละ 20 นาที/ตัวอย่าง เวียนจนครบทั้ง 5 สถานี
                                  สถานีที่ 1. ผิวหน้าแตกหักที่มีจุดเริ่มจุดเดียวและหลายจุด
                                  สถานีที่ 2. ผิวหน้าแตกหักที่เกิดจากการรับแรงแบบ torsional bending
                                  สถานีที่ 3. ผิวหน้าแตกหักจากการรับแรงแบบ unidirectional และ reversed bending
                                  สถานีที่ 4. ผิวหน้าแตกหักแบบ corrosion fatigue
                                  สถานีที่ 5. ศึกษาผิวหน้าแตกหักแบบเหนียว/เปราะในระดับมหภาคและจุลภาคด้วย SEM
(ทีมวิเคราะห์ความเสียหายฯ)
16:30 น. – 17:00 น. สรุปภาคปฏิบัติการศึกษาผิวหน้าแตกหัก 
                                   (อ.โฆษิต วงค์ปิ่นแก้ว)
 
วันอังคารที่ 16 ธันวาคม 2568
09:00 น. – 10:30 น. การวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักจากการล้า (Analysis of Fatigue Fracture)
                                    กรณีตัวอย่างการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักจากการล้า
                                     (อ.สยาม แก้วคำไสย์)
10:30 น. – 10:45 น.   พักรับประทานอาหารว่าง
10:45 น. – 12:15 น.     กรณีตัวอย่างการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักในงานวิเคราะห์ความเสียหาย
                                     (อ.โฆษิต วงค์ปิ่นแก้ว)
12:15 น. – 13:15 น.       พักรับประทานอาหารกลางวัน
13:15 น. – 15:00 น.     ภาคปฏิบัติการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักพร้อมทำสไลด์  (แบ่งเป็น 5 กลุ่ม)
                                     (อ.นิรุช บุญชู และ อ.ดวงรดา ยุทธกำธร)
15:00 น. – 16:30 น.   นำเสนอการวิเคราะห์ผิวหน้าแตกหักกลุ่มละ 15 นาที 
16:30 น. – 17:00 น.   สรุปผลและมอบใบประกาศนียบัตร
 
การลงทะเบียน
ลงทะเบียนออนไลน์ผ่าน Google form: https://forms.gle/SYemF1ZZb5NMoPa27
 
ค่าลงทะเบียน
บุคคลทั่วไป/เอกชน ราคา 8,453 บาท/ท่าน (รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม)
ข้าราชการ/พนักงานองค์กรรัฐ ราคา 7,900 บาท/ท่าน (ไม่มีภาษีมูลค่าเพิ่ม)
หมายเหตุ
– อัตราค่าลงทะเบียนรวมค่าอาหารว่างและเครื่องดื่ม อาหารกลางวัน เอกสารประกอบการอบรม 1 ชุด และภาษีมูลค่าเพิ่ม 7%
– ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ เป็นหน่วยงานของรัฐ จึงไม่อยู่ในเกณฑ์ที่ต้องหักภาษี 3%
รับจำนวนจำกัดเพียง 20 ท่านเท่านั้น
 
การชำระค่าลงทะเบียน
โอนเงินเข้าบัญชี สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) ประเภทออมทรัพย์ เลขที่บัญชี 080-0-00001-0
สาขาอุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย
กรุณาส่งหลักฐานการโอนเงินมาที่อีเมล boonrkk@mtec.or.th
 
สมัครและสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
นายบุญรักษ์ กาญจนวรวณิชย์
งานพัฒนากำลังคนเทคโนโลยีวัสดุ
ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ
โทรศัพท์ 0 2564 6500 ต่อ 4675 
E-mail : boonrkk@mtec.or.th