สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (MTEC) โดย ดร.ดวงเดือน อาจองค์ หัวหน้าทีมวิจัยเซรามิกคะตะลิสต์และคาร์บอน กลุ่มวิจัยเซรามิกส์และวัสดุก่อสร้าง (MTEC) พร้อมด้วยทีมวิจัย รับ 2 รางวัล Gold medal และ Gold Prize รางวัลระดับนานาชาติ จากผลงานสิ่งประดิษฐ์ “Carbon-CATCH” (Porous Carbon from Wastes for CO2 Absorption to reduce Climate Change) หรือ “คาร์บอนแคช” (คาร์บอนจับคาร์บอน: คาร์บอนพรุนตัวจากของเหลือทิ้งสำหรับดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อลดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ) ภายใต้งานมหกรรมสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรมนานาชาติ (International Intellectual Property, Invention, Innovation and Technology Exposition : IPITEx 2024) ในงานวันนักประดิษฐ์ 2567 (Thailand Inventors’ Day 2024) ระหว่างวันที่ 2-6 ก.พ. 2567 ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทค บางนา จัดขึ้นโดยสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ เอกชน โดยมีนักประดิษฐ์จากนานาประเทศมากกว่า 1000 คน เข้าร่วมงาน มีผลงานสิ่งประดิษฐ์เข้าร่วมแข่งขันกว่า 600 ผลงาน จาก 25 ประเทศ ซึ่งเป็นตัวแทนจากองค์กรระดับนานาชาติจำนวน 30 องค์กร และ 38 องค์กรจากประเทศไทย โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างกลไก และแรงบันดาลใจ รวมถึงช่วยเสริมสร้างเครือข่ายความร่วมมือแก่นักประดิษฐ์รุ่นใหม่ นักวิจัยทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ตลอดจนเปิดโอกาสในการแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์จากนักประดิษฐ์ที่มีเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ เช่น Medicine and public health, Health product, Modern agriculture, Protection of the environment, Building, Educational, Robotics, IoT, Mechanics เป็นต้น โดยสิ่งประดิษฐ์ที่ได้รับการคัดเลือกจะต้องมีความเกี่ยวข้องกับบริบททางสังคม ชุมชน สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาประเทศ ที่สอดรับกับสถานการณ์โลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และต้องแสดงศักยภาพด้านการประดิษฐ์คิดค้นด้วยผลงานสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรมให้ก้าวสู่โลกยุคใหม่อย่างมั่นคงและยั่งยืน
รางวัล Gold Prize, in recognition of creative efforts to invent “Carbon-CATCH”
(Porous Carbon from Wastes for CO2 Absorption to reduce Climate Change)
จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
โดย ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เป็นผู้มอบรางวัล
รางวัล Gold medal, International Special Prize, in recognition of outstanding achievement to invent “Carbon-CATCH”
จาก Malaysian Invention and Design Society (MINDS)
โดย IR. Prof. Dr. Leong Wai Yie ผู้บริหารองค์กร Malaysian Invention and Design Society (MINDS)
เป็นผู้มอบรางวัล
ผลงานการประดิษฐ์ Carbon-CATCH เป็นการประดิษฐ์คาร์บอนพรุนตัวจากของเหลือทิ้งสำหรับดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ CO2 เพื่อลดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เป็นผลงานนวัตกรรมการประดิษฐ์คิดค้น
โดย ดร. ดวงเดือน อาจองค์ หัวหน้าทีมวิจัยและทีมวิจัยเซรามิกคะตะลิสต์และคาร์บอน กลุ่มวิจัยเซรามิกส์และ
วัสดุก่อสร้าง (MTEC) จากแนวคิดการบูรณาการเทคโนโลยี Carbon capture ร่วมกับองค์ความรู้ด้านการพัฒนาวัสดุคาร์บอน และการเพิ่มมูลค่าของเหลือทิ้งทางการเกษตรและอุตสาหกรรม เพื่อพัฒนาให้เป็นคาร์บอนพรุนตัวสำหรับการดักจับ CO2 และเพิ่มประสิทธิภาพการดักจับด้วยสารกลุ่มเอมีน ซึ่งเป็นผลงานวิจัยภายใต้โครงการ “วัสดุพรุนคาร์บอนขั้นสูงจากของเหลือทิ้งชีวมวลและขยะอุตสาหกรรมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์
จากระบบผลิตไฟฟ้า” โดยได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
วัสดุ Carbon-CATCH นี้ เตรียมจากกากมันสำปะหลังและเศษยางรถยนต์เก่าเหลือทิ้ง มีพื้นที่ผิว 1000-1165 ตารางเมตรต่อกรัม มีประสิทธิภากการดักจับ CO2 ได้ 180-200 มิลลิกรัมต่อกรัม และยังสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้มากกว่า 20 ครั้ง โดยที่ CO2 ที่ผ่านการดักจับแล้วยังนำไปใช้การกระบวนการผลิต green cement สำหรับใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้างได้ ผลการประเมินวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ (Life Cycle Assessment; LCA) บ่งชี้ว่าวัสดุ Carbon-CATCH ที่พัฒนาขึ้นจากงานวิจัยนี้ เมื่อนำไปใช้กับโรงไฟฟ้าถ่านหินจะสามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการผลิตไฟฟ้าได้ประมาณร้อยละ 50 ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อกลุ่มอุตสาหกรรมการผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินหรือชีวมวลที่มีการปลดปล่อย CO2 ในกระบวนการผลิต ผู้ประกอบการที่เป็นเจ้าของวัตถุดิบของเหลือทิ้ง ผู้ประกอบการธุรกิจกลุ่มปิโตรเลียมทั้งในและต่างประเทศ นอกจากนี้ยังมีการต่อยอดผลงานวิจัยร่วมกับการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) โดยทีมวิจัยมีความพร้อมในการถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับหน่วยงาน องค์กรและสถาบันการศึกษาที่มีความสนใจ ซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนเป้าหมาย SDG goals และ BCG model ของประเทศไทย